Powożenie – jedna z najstarszych konkurencji jeździeckich, obecnie jest jedną z 7 dyscyplin wspieranych przez Międzynarodową Federację Jeździecką (FEI). W dyscyplinie tej powożący siedzi w pojeździe zaprzęgowym i kieruje koniem, parą lub czwórką koni.
Konie zaprzęgnięte w dwukołowe wozy obecne były już w starożytnym Egipcie, o czym świadczą datujące sie na XI w. p.n.e. płaskorzeźby, przedstawiające sceny z uroczystości, igrzysk oraz bojów. Wyścigi zaprzęgów były także popularne w starożytnej Grecji, począwszy od 680 roku p.n.e. Już podczas XXV olimpiady greckiej rozgrywano wyścigi kwadryg. Wyścigi zaprzęgów stanowiły bardzo atrakcyjną część programu olimpiad. Ich kontynuacją w czasach późniejszych były rzymskie wyścigi rydwanów.
W XVIII wieku powożenie zostało uznane za sport w Anglii, dzięki działaniom ówczesnego księcia Walii, późniejszego króla Jerzego IV. W XX wieku ważnym propagatorem tej dyscypliny był Filip, książę Edynburga, który w latach 70.- 80. był zawodnikiem powożenia (zaprzęgi czterokonne) oraz przewodniczącym FEI.
Organizacja FEI rozpoczęła rozgrywanie zawodów w powożeniu w roku 1970. Powożenie było w kolejności czwartą dyscypliną uznaną przez tę organizację. W rozwój i uznanie dyscypliny przez FEI ważny wkład mieli członkowie Polskiego Związku Jeździeckiego: Eryk Brabec i Czesław Matławski. Pierwsze przepisy utworzono wcześniej na podstawie przepisów dla dyscypliny WKKW.
Początki ważniejszych imprez datują się na lata:.
1971 – Mistrzostwa Europy w zaprzęgach czterokonnych (do 1981 roku w lata nieparzyste),
1972 – Mistrzostwa Świata w zaprzęgach czterokonnych (kolejne w lata parzyste),
1983 – Mistrzostwa Europy w zaprzęgach parokonnych (jedyne),
1985 – Mistrzostwa Świata w zaprzęgach parokonnych (kolejne rozgrywane w lata nieparzyste),
1998 – Mistrzostwa Świata w zaprzęgach jednokonnych (kolejne planowane w lata parzyste).
Zawody rozgrywane są w 3 kategoriach: zaprzęgów czterokonnych, parokonnych i jednokonnych. Kobiety współzawodniczą z mężczyznami. Celem zawodów jest sprawdzenie wartości użytkowej koni oraz kultywacja kultury. Zawody trwają zazwyczaj 3 dni i składają się z 3 konkursów – każdy w kolejnym dniu. Wygrywa ten, kto zdobędzie najmniejszą ilość punktów karnych. Czas przebiegu w konkursach B i C przeliczany jest na punkty karne, podobnie "pozytywną" punktację konkursu A przelicza się tak, by dostosować wpływ wyniku na całe zawody. Powożącemu w zawodach towarzyszy tzw. luzak (w zaprzęgach czterokonnych – 2 luzaków), którego rola polega na nawigowaniu w maratonie i pomocy przy obsłudze koni i zaprzęgu. Dopuszczalne działania luzaków regulowane są przepisami, których nieprzestrzeganie skutkuje punktami karnymi lub nawet eliminacją zaprzęgu.
Konkurs A – ujeżdżenie.
Celem tego konkursu jest ocena regularności, swobody, harmonii, impulsu i prawidłowości ruchu koni. Ważna jest również dokładność, precyzja oraz wygląd zawodnika i jego zaprzęgu (strój, uprząż, prezencja). Konkurs ten rozgrywany jest na placu (czworoboku) o wymiarach 100 m x 40 m. Zaprzęg wykonuje określony program składający się z figur w stępie i w kłusie.
Konkurs B – maraton.
Celem tego konkursu jest ocena stanu wytrenowania, zwinności i wytrzymałości koni, ocena wyczucia tempa, odległości oraz zręczności powożenia zawodnika. Trasa pełnego maratonu składa się z pięciu odcinków i nie przekracza 22 km. W ostatnim etapie oznaczonym literą E, należy w dowolnym tempie pokonać od 5 do 8 przeszkód. O zwycięstwie w konkursie B decyduje szybkość, precyzja i prawidłowość jazdy. Używa się bryczki o specjalnej konstrukcji, typu "maratonowego" (tzw.maratonówki), innej niż w konkursie A i C.
Konkurs C – zręczność powożenia.
Celem jest ocena kondycji, posłuszeństwa i elastyczności koni po maratonie (konkursie B) oraz precyzji powożącego. Konkurs ten jest rozgrywany na placu, gdzie ustawione są przeszkody o ściśle określonych wymiarach. Obowiązuje ten sam pojazd i ubiór zawodnika i luzaka, jak w konkursie A. Z powodu rozmiaru przeszkód tego konkursu, obowiązują przepisowe wymiary powozu.
Dyscyplina sportu dla niepełnosprawnych
Od 2006 roku organizacja FEI zarządza także zawodami w powożeniu dla osób niepełnosprawnych i jest jedyną międzynarodową federacją sportową, która nadzoruje obie odmiany konkurencji. Obywają się parajeździeckie imprezy sportowe o zasięgu krajowym i międzynarodowym. Podobnie jak w dyscyplinie ujeżdżenia, ogólne zasady rozgrywania konkursów pozostają niezmienione, a w określonych sytuacjach dopuszcza się używanie sprzętu pomocniczego. Grupy współzawodników są dobierane w zależności od ich sprawności fizycznej, dzięki czemu możliwe jest ocenianie przebiegu koni bez względu na niepełnosprawność powożących.
Zawody w powożeniu w Polsce.
Pierwsze Mistrzostwa Polski w Powożeniu datują się na lata:
1979 w zaprzęgach czterokonnych,
1985 w zaprzęgach parokonnych,
1998 w zaprzęgach jednokonnych.
W Polsce odbyło się również kilka imprez międzynarodowych w latach:
1975 – Mistrzostwa Europy w Powożeniu Zaprzęgami Czterokonnymi w Sopocie,
1995 – Mistrzostwa Świata w Powożeniu Zaprzęgami Parokonnymi w Poznaniu,
2007 – Mistrzostwa Świata w Powożeniu Zaprzęgami Parokonnymi w Warce,
2008 – Mistrzostwa Świata w Powożeniu Zaprzęgami Jednokonnymi w Jarantowie.
Osiągnięcia polskiego powożenia
Polskie zaprzęgi w dyscyplinie powożenia przez wiele lat zajmowały silną pozycję na arenie międzynarodowej, na co wskazują wysokie pozycje rankingowe Mistrzostw Świata dla wszystkich trzech rodzajów zaprzęgów. Polską rasą odnoszącą sukcesy w powożeniu są konie śląskie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz